Trung Quốc sẽ phải đối mặt với liên minh Mỹ - Nhật mạnh hơn

Tuy thời gian gần đây, Trung Quốc đã có những tuyên bố khẳng định mong muốn của nước này trong việc hình thành một loại quan hệ mới với Mỹ nhưng theo giới phân tách, Trung Quốc sẽ phải đối mặt với một liên minh Mỹ - Nhật ngày một mạnh mẽ hơn trong thời kì tới. Tình hình ở Hoa Đông sẽ khó có thể được cải thiện vì mối quan hệ phức tạp 3 bên Mỹ - Trung - Nhật (Ảnh: Internet) dù rằng Trung Quốc đưa ra giải thích cho những tuyên bố của họ là mong muốn trỗi dậy hòa bình của một nhà nước nhưng dù muốn hay không, Trung Quốc vẫn được xem là một trong số những diễn viên chính trong nền chính trị thế giới - một nhà nước có ý định đổi thay trật tự thế giới, soán ngôi vị của Mỹ, bắt đầu từ khu vực Đông Á. Trung Quốc đã mất hơn 3 thập kỷ để học tập, phát triển, đầu tư vốn kiến thức và kỹ năng quản lý tiền tiến đặc biệt là ưng chuẩn việc dùng các nguồn lực từ phương Tây. Cùng với tốc độ phát triển kinh tế như vũ bão, Trung Quốc đang không ngừng gia tăng ảnh hưởng, đặc biệt là ở khu vực Đông Á. Việc Trung nhà nước tăng ảnh hưởng toàn cầu và đặc biệt là trong khu vực đã khiến phát sinh những vấn đề ngoại giao phức tạp. Với tuyên bố về “đường 9 đoạn” ở Biển Đông hay việc đơn phương thiết lập Vùng nhận diện phòng không trên biển Hoa Đông ADIZ của Trung Quốc, Mỹ và Nhật Bản hẳn nhiên không thể ngồi yên. Mối quan hệ 3 bên Mỹ - Trung - Nhật Quan hệ Mỹ - Trung Quốc và quan hệ Mỹ - Nhật Bản là hai trong số các mối quan hệ song phương quan trọng nhất trong nền chính trị thế giới hiện đại của Mỹ, đặc biệt là khi nước này đang nạm để thực hành chiến lược xoay trục sang châu Á – Thái Bình Dương. Dù rằng vậy, ngay cả khi Trung Quốc đang vắt để xây dựng một loại “quan hệ nước lớn kiểu mới” với Mỹ, họ vẫn có thể phải đối mặt mới một liên minh Mỹ - Nhật ngày một trở nên mạnh mẽ hơn. Theo cái được gọi là “quan hệ nước lớn kiểu mới”, Trung Quốc cam kết xây dựng mối quan hệ Trung - Mỹ kiểu mới và sẽ tiếp chuyện cộng tác với Mỹ trên cơ sở nguyên tắc ngoại giao không đối đầu, không xung đột, quý trọng lẫn nhau và hợp tác cùng có lợi. Giới phân tách nhận định, dù Trung Quốc không có ý định thực thụ thách thức vai trò của Mỹ trên trường quốc tế trong ngày mai gần nhưng sự dị biệt cũng như nghi hoặc lẫn nhau giữa 2 quốc gia này chắc chắn sẽ khiến họ chẳng thể hoàn toàn chung sức chung lòng. Chủ toạ Trung Quốc Tập Cận Bình trong một cuộc gặp với Tổng thống Mỹ Barack Obama tại Nhà Trắng (Ảnh: AP) Luôn có một giới hạn trong cấu trúc quyền lực, Mỹ đơn giản là mong muốn và không cho phép Trung Quốc phá vỡ cơ cấu quyền lực hiện tại – trong đó, Mỹ là nước chiếm ưu thế. Do đó, có thể nói, mối quan hệ Mỹ - Trung kiểu mới sẽ là một sự thỏa hiệp trong cấu trúc hình kim tự tháp chứ không phải là sự san sớt quyền lực đồng đẳng. Và để củng cố thêm sức mạnh cũng như kìm hãm Trung Quốc, đồng minh thân cận của Mỹ là Nhật Bản đương nhiên là một tuyển lựa tối ưu. Tăng cường quan hệ Mỹ - Nhật sẽ không chỉ giúp cho liên minh này ngăn chặn được thách thức tiềm ẩn từ phía Trung Quốc mà còn giúp bảo đảm được vị trí và tầm ảnh hưởng của Mỹ trong khu vực. Loại “quan hệ nước lớn kiểu mới”, vững chắc được cả Mỹ và Trung Quốc hoan nghênh trong bối cảnh hiện tại, điều này sẽ giúp hai bên tránh những nhận thức chiến lược sai trái và khả năng nảy sinh xung đột. Dù rằng vậy, nó sẽ chỉ được đánh giá cao trong ngắn hạn, về lâu dài, mối quan hệ này kiên cố sẽ có nhiều đổi thay. Theo giới phân tách, sự phụ thuộc ngày càng lớn cũng như cam kết mạnh mẽ hơn giữa các đồng minh cũng làm gia tăng nguy cơ xuất hiện những cạm bẫy. Trong tình cảnh hiện thời, Mỹ nhìn thấy lợi. Cấp bách và thiết thực hơn nếu tăng cường mối quan hệ đồng minh với Nhật Bản và họ đã chọn theo cách đó thay vì quãng một sự tin chiến lược ngay lập tức với Trung Quốc. Giáo sư Brahma Chellaney, một trong những chuyên phân tích chiến lược quốc tế hàng đầu của Ấn Độ trong một bài viết được đăng tải trên tờ Japan Times cho rằng: “Nhật Bản sẽ tự nhận ra rằng nước này có thể phải đối mặt với việc ngày một bị ‘lãng quên’ vì sự phát triển trong mối quan hệ Mỹ - Trung”. Mỹ - Nhật có còn cần đến nhau? Chính phủ của Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã nhiều lần công khai dấn, việc một Trung Quốc ngày một trở thành quyết đoán hơn với những vấn đề trong khu vực và một CHDCND Triều Tiên “sáng nắng chiều mưa” là mối quan tâm hàng đầu trong chiến lược an ninh của nước này. Đó là những gì Nhật Bản công khai trước công chúng, đằng sau tuyên bố đó, theo nhận định của giới phân tách, mối quan tâm khác của nước này đó là có thể đến một ngày nào đó, nước Mỹ chẳng thể hoặc không còn sẵn sàng bảo vệ Nhật Bản. Những lo ngại ấy chừng như khiến ông Abe có thêm động lực để tăng cường sức mạnh cho lực lượng không quân và hải quân của nước này, cùng với đó là việc nới lỏng các giới hạn của bản Hiến pháp hòa bình – vốn kiềm tỏa khả năng khởi động tấn công quân sự của Nhật Bản. Mối quan hệ đồng minh thân cận giữa Mỹ và Nhật Bản không dễ bị phá bỏ (Ảnh: Getty Images) Trả lời phỏng vấn của Reuters , một cựu quan chức ngoại giao Nhật Bản nói: “Nếu bạn là một nhà tư tưởng hay một nhà hoạch định chiến lược, bạn phải sẵn sàng cho mọi tình huống”. Theo vị quan chức này, cũng chính vì lý do đó, Nhật Bản sẽ cố gắng để quãng ích quốc gia độc lập và để bảo đảm hơn, nước này cũng sẽ khuyến khích Mỹ phải có những động thái nạm hơn nữa để giữ giàng mối quan hệ đồng minh kiên cố và ổn định giữa hai nước. Mới đây nhất, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đã có chuyến công du tới một loạt các nước châu Á là Hàn Quốc, Trung Quốc, Indonesia và Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) từ ngày 13-18/2, nhưng ông không đặt chân tới Nhật Bản. Trước việc Nhật Bản không nằm trong danh sách những chặng dừng chân của ông đặc biệt là trong bối cảnh tình hình khu vực Đông Á đang bao tay đã khiến dư luận đặt ra nhiều câu hỏi. Phải chăng mối quan hệ đồng minh thân cận Mỹ - Nhật đang có vấn đề? ngay tức khắc bác những hồ nghi về vấn đề này, giới truyền thông Nhật bản đã trích dẫn nội dung cuộc hội đàm giữa Ngoại trưởng Kerry và Ngoại trưởng Nhật Bản Fumio Kishida tại Washington rằng: “Quan hệ Nhật - Mỹ đang rất tốt đẹp, nên không cần phải khôi phục hay gây dựng lòng tin” và đó là lý do ông Kerry không tới Nhật Bản vào thời điểm này. Yosuke Isozaki, một cố vấn an ninh quốc gia của Thủ tướng Abe khẳng định: “Liên minh Mỹ - Nhật Bản vẫn là một liên minh quan yếu nhất, và điều đó sẽ không thay đổi”. Ở chiều trái lại Washington cũng dùng những lời “có cánh” khi nói về mối quan hệ với đồng minh Nhật Bản, một quan chức cấp cao của Bộ Quốc phòng Mỹ giải đáp Reuters : “Liên minh Mỹ - Nhật là nền tảng của an ninh và thịnh vượng trong khu vực. Chính phủ Mỹ cam kết sẽ tăng cường khối liên minh này và duy trì trách nhiệm của Mỹ trong hiệp ước an ninh ký kết với Nhật Bản”. Mới đây, hôm 9/2, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đã tuyên bố, Mỹ sẽ bảo vệ Nhật Bản chống lại cuộc tiến công, bao gồm cả các tranh chấp vùng biển với Trung Quốc trong bối cảnh bít tất tay gia tăng giữa hai nước này. Trong cuộc gặp với Ngoại trưởng Nhật Bản Fumio Kishida tại Washington, ông Kerry đã tái khẳng định, Mỹ sẽ tôn trọng hiệp ước hai nước đã ký hồi năm 1960, trong đó Mỹ cam kết sẽ bảo vệ đồng minh châu Á của mình. Ông Kerry nói: "Điều đó bao gồm cả vấn đề liên tưởng đến Hoa Đông". Bít tất tay trong mối quan hệ giữa Trung Quốc và Nhật Bản giờ khởi hành từ những tranh chấp từ lâu giữa hai nước, trong đó bao gồm các vấn đề mang tính lịch sử, cương vực, kinh tế và chính trị rất phức tạp. Với tình hình bây chừ trong khu vực, có thể nói, dù Mỹ vẫn mạnh miệng tuyên bố về vai trò điều hòa, điều tiết các mối quan hệ trong khu vực nhưng có thể Mỹ chỉ làm tình hình thêm phức tạp. Trò chơi ba bên trên bàn cờ quyền lực của Mỹ - Trung- Nhật vẫn đang diễn ra và sẽ khó có thể khẳng định là bên nào sẽ giành thắng lợi./. Hùng Cường/VOV online