Đề xuất thẳng tay của Cục BVTV: Cần bàn gì thêm?

Xung quanh những đề xuất thẳng cánh trong việc thắt chặt quản thuốc BVTV mà Cục BVTV vừa kiến nghị Bộ NN-PTNT, chúng tôi đã có cuộc thảo luận với ông Trần Quang Hùng (ảnh) – chủ toạ Hội Doanh nghiệp kinh dinh thuốc BVTV Việt Nam. >> Đề xuất “dẹp loạn” >> GS Đỗ Kim Chung: Chưa thể thực hành được >> PGS.TS Phạm Thị Vượng – Quyền Viện trưởng Viện BVTV: Nếu cấm, phải đánh đổi >> GS Nguyễn Văn Tuất – Phó GĐ Viện KHNN Việt Nam: Cấm tiệt, không khăng khăng! >> Cấm tiệt thuốc BVTV độc hại: Được hay không? Dư luận rất than phiền về tình trạng nhộn nhạo của các DN kinh dinh thuốc BVTV. Với tư cách đại diện cho các DN thuốc BVTV, ông thấy thế nào? Là người đại diện cho các DN kinh doanh thuốc BVTV nhưng tôi phải thẳng thắn thừa nhận rằng, việc để đăng ký DN kinh dinh thuốc BVTV bây chừ quá dễ dàng và lỏng lẻo, khiến số lượng DN quá nhiều. Ngay như Hội DN SX và kinh doanh thuốc BVTV hiện có 64 DN, nhưng thực ra tôi đánh giá chỉ có khoảng 20 DN là hoạt động tử tế, còn lại nhiều DN làm ăn cũng rất bát nháo. Tôi biết có những DN không có lấy một mét vuông xưởng SX, chỉ NK thuốc về rồi dán tem đi bán thôi, Cục BVTV cũng cho đăng ký. Tới đây, chúng tôi sẽ loại bớt số DN này, chỉ giữ lại 20-30 DN thuộc Hội thôi. Đối với đăng ký thuốc, tôi cho rằng cùng một hoạt chất, nếu là đăng ký thuốc mới thì chí ít thuốc mới ấy phải có công năng tốt hơn một chút so với sản phẩm đăng ký trước đó. Đằng này thuốc đăng ký mới kém hơn cả thuốc cũ, Cục BVTV cũng cho đăng ký rào rào... Bản thân Hội rất hoan nghênh và mong sẽ có một cuộc tổng soát để “đại phẫu” DN thuốc BVTV. Vấn đề này Cục BVTV cũng đã có nhiều giải pháp, nhưng theo tôi là chưa hiệu quả. Cục BVTV vừa có văn bản đề xuất Bộ NN-PTNT ngừng đăng ký mới đối với thảy thuốc BVTV hóa học sử dụng trên rau? ý kiến của ông về đề xuất này thế nào? Tôi cho đề xuất này là cứng nhắc và cần xem xét lại. Bản thân các DN kinh doanh thuốc cũng khó ưng ý. Bởi về mặt an toàn dịch hại mà nói, thuốc sinh học không thể đảm bảo 100% phòng trừ, mà phải có thuốc hóa học tương trợ. Hiện giờ, nhiều thuốc hóa học đời mới, độ độc Nhóm IV chả hạn nhưng hiệu quả rất tốt, nhiều nước tiên tiến nhất họ cũng đang cho dùng, vì sao ta không quản ngại được thì lại không cho đăng ký mới? Theo tôi, thuốc hóa học thế hệ mới, nếu khảo nghiệm thấy hiệu quả, ưu việt hơn, ít độc hơn thuốc cũ, vẫn nên cho đăng ký mới để thay cho thuốc cũ, song song có loại thể thuốc cũ ra khỏi Danh mục, chứ không nên cứng nhắc cứ hễ thuốc hóa học là không đăng ký mới. Vấn đề để kiểm soát thuốc đăng ký mới, cần thành lập hội đồng khoa học của Bộ NN-PTNT để đánh giá chặt chẽ và bắt phải khảo nghiệm kỹ càng. Bấy lâu, vai trò của hội đồng khoa học trong việc đăng ký thuốc khôn xiết mờ nhạt. Vậy các thuốc hóa học dùng trên rau đã có trong Danh mục nên xử lí ra sao? Tôi đồng ý với việc phải cương quyết loại bỏ hoàn toàn các thuốc, kể cả sinh vật học hay hóa học thuộc Nhóm I và Nhóm II. Các thuốc có độ độc cấp tính Nhóm III, Nhóm IV nhưng tồn lưu lâu trong môi trường, cần có một cuộc tổng soát lại Danh mục để có lịch trình loại bỏ bớt chứ không phải cứ ngừng đăng ký mới nhưng vẫn tiếp chuyện cho dùng các thuốc có độ độc cao đã có trong Danh mục. . Theo Thông tư số 03/2013/TT-BNNPTNT, từ ngày 25/2/2015, sẽ cấm hoàn toàn các thuốc hóa học có độ độc Nhóm I, II và thuốc có hoạt chất thuộc nhóm chlor hữu cơ; thuốc có thời kì cách ly 7 ngày trở lên. Các DN có sẵn sàng thực hành chưa? Hội chúng tôi hoan nghênh và ủng hộ lộ trình này, và cũng đã nhiều lần vận động các DN sẵn sàng thực hiện. Tại đại hội của Hội tháng 5/2013, chúng tôi cũng đã nhất quán ý kiến với các DN về việc chuẩn bị ý thức và lộ trình sẵn sàng cho việc loại bỏ nhiều loại thuốc hóa học và cả sinh học độc hại. Ông Trần Quang Hùng cho rằng, không nên cứng nhắc khi quyết định ngừng đăng ký với sờ soạng thuốc BVTV hóa học dùng trên rau Cục BVTV vừa qua cũng đề xuất Bộ NN-PTNT ngừng đăng ký mới đối với các thuốc chứa hoạt chất Abamectin và Emamectin. Ông có ủng hộ không? Công bằng mà nói thì đúng là hiện đã có quá nhiều tên thuốc được đăng ký chứa hai hoạt chất này. Các DN cũng NK lượng lớn và thu lãi lớn từ các loại thuốc này. Dù đây là hai hoạt chất có nguồn cội sinh vật học phòng trừ bệnh khá tốt, tuy nhiên phải khẳng định nó rất độc (Nhóm II), Thái Lan đã cấm. Thành thử trong tình cảnh dùng thuốc BVTV rất tùy tiện như ở ta, tôi ủng hộ chủ trương ngừng đăng ký mới đối với hai hoạt chất này. Can dự đến thuốc sinh học, tôi thấy hiện có rất nhiều thuốc tiếng là là sinh vật học, nhưng thực chất được sử dụng rất nhiều dung môi hóa học nên mức độ độc hại không kém cạnh gì thuốc hóa học, thế nhưng không hiểu sao Cục BVTV vẫn cho phép đăng ký với tên sinh học. Đáng nói là bây giờ, chúng ta hoàn toàn có thể sử dụng được dung môi sinh học để thay thế cho dung môi hóa học, nhưng các DN lại không thích làm thế. Thuốc sinh vật học, không hẳn là thuốc nào cũng tốt bởi nhiều loại cũng rất độc. Danh mục thuốc sinh vật học cần phải rà soát lại và loại bỏ các thuốc có độ độc cao. Theo đề xuất gửi Bộ NN-PTNT, Cục BVTV cho biết sẽ loại bỏ bớt các thuốc hóa học mà hoạt chất là hỗn hợp từ 3 đơn chất trở lên. Theo ông điều này có lí không? Đề xuất này tôi nghĩ cần coi xét, bổ sung. Bởi nhiều thuốc hẩu lốn giúp tăng hiệu lực, xoá sổ hiệu quả đối với sâu kháng thuốc... Nhiều loại như sâu tơ chả hạn, không dùng thuốc 3 hoạt chất trở lên thì khó mà diệt nổi. Theo tôi, cần rà soát, đánh giá kỹ, xem thuốc hỗn tạp nào từ 3 đơn chất trở lên, nhưng không hiệu quả hơn các thuốc đơn chất, chỉ cốt “thay tên đổi họ” vì mục đích thương nghiệp thì kiên quyết cắt bỏ. Những thuốc nhiều hẩu lốn đi nữa nhưng công năng dị biệt so với thuốc đơn chất cũng nên giữ lại quá đi chứ. Đó là chưa nói bây giờ, mỗi năm thế giới thường chỉ có khoảng 3-4 hoạt chất mới ra đời. Để khắc phục tình trạng sâu kháng thuốc, trong tình cảnh hoạt chất mới rất đắt, đa phần các nước cũng phải cho ra đời các thuốc mới từ hỗn hợp chất cũ. Xin cảm ơn ông! "Vấn đề dùng hay không dùng thuốc BVTV, không phải giờ người ta mới đặt ra. Ngay từ khi thuốc BVTV ra đời được khoảng 10 năm thì tới năm 1962, thế giới đã từng rúng động khi quyển sách “Mùa xuân im lặng” của nhà sinh học Mỹ Rachel Carson phơi bày những hệ lụy của việc dùng thuốc BVTV được xuất bản. Tổng thống Mỹ lúc ấy là Kennedy đã từng phải triệu tập một cuộc tham vấn các nhà khoa học xem có nên tiếp tục dùng thuốc BVTV hay không. Tuy nhiên, các nhà sinh vật học và hóa học Mỹ đã khẳng định, nếu dùng đúng, vẫn có thể ngăn ngừa được các nguy cơ do thuốc BVTV gây ra. Đồng thời khẳng định, việc dùng thuốc BVTV vẫn là một biện pháp cần thiết, không thể thiếu được trong SX. Nên có thể nói, bản thân thuốc BVTV không có tội, vấn đề là chúng ta đã đối thế nào với nó. Năm 1963, khi tôi bắt đầu làm việc ở Cục BVTV, vấn đề này đã được đặt ra tại VN, và nó vẫn kéo dài cho tới hôm nay nhưng chúng ta vẫn chưa có giải pháp nào rõ ràng”. (Ông Trần Quang Hùng)